Shërbimet e përbashkëta dhe reduktimi i kostos administrative në komunat jug-lindore te Kosovës
21/03/2013“Z. Zhbogar theksoi se nuk është e lehtë që një komunë të fitoj projekt nga Bashkimi Evropian po në momentin kur një komunë bashkohet më një komunë tjetër dhe ato aplikojnë me një projekt të përbashkët atëherë pesha e projektit do të rritej e bashkë me të dhe mundësia për të fituar financim nga BE”
INPO organizoi tryezën jo formale me kryetarët e regjionit të Ferizajt me temën “Shërbimet e përbashkëta dhe reduktimi i kostos administrative në komunat jug-lindore te Kosovës” të pranishëm në këtë debat ishin:z. Samuel Zbogar shef i EU, kryetarët e komunave, Hani Elezit ,Kaçanik ,Shtime, Shtërpce përfaqësues të shoqërisë civile media ndërsa ka munguar përfaqësuesi nga Ferizaj .
Debati është fokusuar në evidentimin e problem aktuale me të cilat përballen këto Komuna dhe me shqyrtimin e mundësive për bashkëpunim ndër-Komunal.
Fillimisht, Z. Alban Haliti prezantoi një koncept të problemeve aktuale dhe shembuj nga shtete evropiane të cilat tanimë kishin praktikuar bashkëpunimin ndër-komunal si dhe hapi diskutimin për mundësitë e zbatimit të këtyre bashkëpunimeve edhe në komunat e Kosovës. Ai u shpreh se INPO gjatë monitorimit të komunave ka vërejtur se të gjitha këto komuna përballen me problem të përbashkëta dhe se një ndër mënyrat ku komunat do të mund të kontribuonin për përmirësimin e shërbimeve do të ishte ofrimi i trajnimeve për staf dhe shkëmbimit të ekspertëve për fusha të caktuara.
Z. Samuel Zhbogar u shpreh se mbajtja e një debati të tillë ishte shumë e qëlluar dhe se gjatë këtyre muajve të qëndrimit të tij në Kosove ai kishte dëgjuar thuajse problemet e njëjta nëpër çdo komunë. Ai potencoi se hulumtimi që kishte bërë INPO për të gjetur shembuj të vendeve tjera të cilat zbatojnë tash e një kohë bashkëpunim ndër-komunal ishte shumë i mirë dhe se pikërisht nga këta shembuj do të duhej të bazoheshin edhe Komunat në Kosovë.
Problemet e tilla si menaxhimi i ujit, i mbeturinave, çështjet e ndërmarrjeve , mbrojtja e pyjeve, janë të gjitha sfida të cilat më lehtë do të zgjidheshin kur Komunat të bashkoheshin për të punuar në zgjidhje të tyre.
Po ashtu, Z. Zhbogar theksoi se nuk është e lehtë që një komunë të fitoj projekt nga Bashkimi Evropian po në momentin kur një komunë bashkohet më një komunë tjetër dhe ato aplikojnë me një projekt të përbashkët atëherë pesha e projektit do të rritej e bashkë me të dhe mundësia për të fituar financim nga BE.
Ai vlerësoi lart bashkëpunimet jo-formale të cilat tanimë Komunat i kishin bërë si ato në fushën e edukimit, të shërbimeve emergjente, mjekësore etj. Duke theksuar se Komuna është e qytetarëve dhe ata normalisht se presin e kërkojnë shërbime të mirëfillta nga komuna ku jetojnë. Është barrë e Komunës që të siguroj zgjidhjen e problemeve me të cilat ballafaqohen dhe në qoftë se tri komuna nga Maqedonia ia kanë dal që të bashkohen atëherë edhe Komunat nga Kosova e kanë këtë mundësi .
Z. Rufki Suma, kryetar i komunës Hani Elezit tha se kryetarët janë takuar edhe më herët dhe janë marrë me evidentimin e problemeve me të cilat ballafaqohen këto komuna dhe se kanë arritur marrëveshje jo-formale në fusha të ndryshme por megjith këtë këto komuna vazhdojnë të kenë probleme të shumta pasi që ka raste kur këta mundohen që ti shfrytëzojnë ato pak kapacitete që kanë për të përmirësuar gjendjen por hasin në probleme me nivelin qendror. Këtu Z. Suma theksoi ndërtimin e fabrikës së ujit të cilët e kanë bërë në nivel lokal, e cila është mbyllur pastaj për shkak të mungesës së mundësisë për ta menaxhuar. Ai bëri thirrje se komunave duhet të ju lejohet formimi i kompanive lokale atëherë kur është e nevojshme.
Z. Besim Ilazi, kryetar i komunës së Kaçanikut u pajtua se bashkëpunime jo formale kishte por theksoi se kryetarët do të duhej të ishin më këmbëngulës në arritjen e zgjidhjeve të problemeve me të cilat ballafaqohen. Ai tha se tash më ka filluar projekti për mbledhjen e kanalizimit nga këto katër komuna në mënyrë që mos të derdhet kanalizimi nëpër lumenj, përmendi edhe projektin për mbrojtjen e pyjeve por që asnjëherë nuk është nënshkruar asnjë memorandum bashkëpunimi. Z. Ilazi tha se duhet të ketë bashkëpunim ndër-komunal dhe se këto duhet të bëhën përmes projekteve të përbashkëta.
Nënkryetari i Shtërpcës z. Beqir Fejzullahu, tha se ai përfaqëson një komunë multi-etnike ku 2/3 e qytetarëve janë Serb dhe 1/3 Shqiptar, ai theksoi se bashkëpunimet ndër-komunale nuk mungojnë dhe se ka pasur raste kur Komuna e tij ka bashkëpunuar me komunat e Ferizajt dhe të Shtimes. Sipas tij, bashkëpunimet kanë ekzistuar në rastet kur ka qenë në pyetje fitimi i projekteve dhe po ashtu përmendi problemet thuajse të njëjta më të cilat përballet edhe Komuna e tij ndër këto probleme në Komunën e Shtërpcës ishte edhe mungesa e një inspektori të komunikacionit për të cilin tha se duhet të bashkëpunojnë me komunën e Ferizajt.
Nënkryetar i Shtimes z. Fatmir Rashiti, mori fjalën duke thënë se dihet që Komuna është dera e parë e qytetarëve dhe se komunat duhet të kenë shërbime të mira administrative edhe sipas tij bashkëpunimi jo-formale ka mjaftë përmes komunave. Ai përmendi disa nga bashkëpunimet që kishte pasur Komuna e Shtimes me komunat fqinje si me Komunën e Therandës, atë te Lipjanit, të Ferizajt etj. Theksoi se ka pasur edhe raste kur komunat tjera nuk kanë reaguar për çështje të caktuara dhe mori shembull çështjen e autostradës ku në momentin kur është planifikuar ndërrimi i një korridori të autostradës, Shtimja ka mbajtur një mbledhje për të reaguar por asnjë komunë tjetër fqinjë nuk është marrë më këtë çështje pasi që nuk i ka prekur drejtpërdrejt komunat e tyre.
Përfaqësuesit e Riinvestit sqaruan për pjesëmarrësit projektin të cilin Riinvesti ka marrë për ta implemntuar për ndihmë komunave ne qasjen ne fondet e BE.
Nga kjo tryezë janë nxjerrë disa rekomandime si ngritja e një trupe të përbashkët për trajnime dhe ngritje profesionale, formalizmi i marrëveshjeve ne mes komunave si dhe takime për shkëmbim përvojash.
Derisa është vërejt nevoja për bashkëpunim ne aplikimin ne fondet e BE